Thời tiết chuyển mùa kéo theo nhiều vấn đề sức khỏe, đặc biệt là đối với những người nhạy cảm. Những thay đổi đột ngột về nhiệt độ và độ ẩm có thể kích thích các triệu chứng dị ứng, như viêm mũi dị ứng, khiến nhiều người cảm thấy khó chịu. Bài viết này sẽ đi sâu vào nguyên nhân, triệu chứng và cách quản lý viêm mũi dị ứng trong mùa lạnh, giúp bạn tìm ra giải pháp để hạn chế diễn tiến của bệnh này.

KHỔ SỞ VÌ VIÊM MŨI DỊ ỨNG MÙA LẠNH

Viêm mũi dị ứng là tình trạng viêm niêm mạc mũi do hệ thống miễn dịch phản ứng quá mức với các yếu tố dị nguyên từ môi trường như phấn hoa, bụi, lông động vật, nấm mốc hoặc các tác nhân hóa học. Đặc biệt là khi vào thời điểm giao mùa, nhiệt độ thay đổi đột ngột, các triệu chứng viêm mũi dị ứng trở nên nghiêm trọng hơn, kéo dài và gây ra nhiều ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống.

Viêm mũi dị ứng vào mùa lạnh có những biểu hiện rất đặc trưng, trong đó phải kể đến như:

• Hắt hơi liên tục: Đây là triệu chứng đầu tiên và cũng là triệu chứng phổ biến nhất của bệnh viêm mũi dị ứng. Người bệnh thường hắt hơi liên tục, đặc biệt khi tiếp xúc với không khí lạnh hoặc bụi bẩn.
• Ngứa mũi: Người bệnh thường cảm thấy ngứa ngáy khó chịu bên trong mũi, đôi khi đi kèm với ngứa mắt và họng.
• Nghẹt mũi kéo dài: Tình trạng nghẹt mũi gây khó thở, khiến cho giấc ngủ bị gián đoạn và làm giảm chất lượng cuộc sống. Đặc biệt, vào ban đêm khi nhiệt độ giảm sâu, triệu chứng này càng trở nên rõ rệt.
• Chảy nước mũi: Một số người có thể bị chảy nước mũi không kiểm soát, đặc biệt khi ra ngoài trời lạnh.

VIÊM MŨI DỊ ỨNG CÓ CHỮA ĐƯỢC DỨT ĐIỂM KHÔNG

Viêm mũi dị ứng hiện nay vẫn chưa thể chữa trị dứt điểm hoàn toàn vì đây là một bệnh lý mãn tính. Theo thống kê, tỷ lệ mắc viêm mũi dị ứng tại Việt Nam chiếm khoảng 32% trong các bệnh lý về tai mũi họng. Ngoài ra, theo Tổ chức Nghiên cứu Quốc tế về hen và dị ứng ở trẻ em, tỷ lệ viêm mũi dị ứng ở Việt Nam khoảng 20% dân số, chiếm 28% học sinh tại Hà Nội và 39-52% học sinh tại TP.HCM.

Vào năm 2023, Bệnh viện Tai Mũi Họng Trung ương, số lượng bệnh nhân đến khám vì các bệnh lý liên quan đến mũi xoang đạt khoảng 48.000 người, chiếm trên 18% tổng số ca khám. Trong đó, viêm mũi dị ứng chiếm khoảng 11,7% tổng lượng bệnh nhân đến khám tại bệnh viện này.

Viêm mũi dị ứng không thuộc nhóm bệnh nặng cần phải nhập viện điều trị. Phần lớn bệnh nhân có xu hướng đến các cơ sở y tế khác hoặc các phòng khám tư nhân khi xuất hiện triệu chứng. Vì thế, số liệu được đề cập ở trên chưa thể phản ánh chính xác tình hình mắc viêm mũi dị ứng trong cộng đồng.

Với số liệu kể trên, có thể thấy viêm mũi dị ứng là một vấn đề phổ biến và gây ra nhiều phiền toái cho nhiều người. Thời điểm lạnh, sự thay đổi nhiệt độ đột ngột làm cho tình trạng này dễ bùng phát và khó kiểm soát hơn.

Tuy bệnh không thể chữa khỏi nhưng các triệu chứng của bệnh có thể được kiểm soát tốt nếu người bệnh tuân thủ các biện pháp điều trị và phòng ngừa hợp lý.

BIỆN PHÁP KIỂM SOÁT BỆNH VIÊM MŨI DỊ ỨNG

Một số biện pháp giúp khắc phục các triệu chứng khi bệnh tái phát như sau:

Vệ sinh môi trường sống: Đây là một biện pháp quan trọng để giảm thiểu hoặc loại bỏ các yếu tố dị nguyên, góp phần đáng kể vào việc phòng ngừa và kiểm soát viêm mũi dị ứng.

• Sử dụng thuốc: Cách phổ biến nhất để kiểm soát triệu chứng viêm mũi dị ứng và phòng ngừa các đợt tái phát. Các nhóm thuốc thường được dùng nhất là kháng histamine dạng uống và corticosteroid dạng xịt mũi. Nhiều nghiên cứu ở Việt Nam và trên thế giới đã đánh giá hiệu quả của các nhóm kháng histamine, corticosteroid xịt mũi, và cả sự kết hợp của hai nhóm này trong điều trị viêm mũi dị ứng, cho thấy kết quả khả quan.
• Phẫu thuật: Phẫu thuật được coi là một phương pháp hỗ trợ trong điều trị viêm mũi dị ứng, chủ yếu nhằm mục đích giảm triệu chứng nghẹt mũi và loại bỏ các yếu tố kích thích. Các phẫu thuật thường được thực hiện bao gồm chỉnh hình cuốn mũi và chỉnh hình vách ngăn mũi.
• Điều trị bằng liệu pháp miễn dịch: Được coi là phương pháp điều trị căn nguyên của viêm mũi dị ứng, nhưng còn nhiều hạn chế và khó áp dụng phổ biến. Phương pháp này dựa trên việc đưa một lượng nhỏ dị nguyên vào cơ thể, tăng dần liều để kích thích sinh kháng thể IgG4, ngăn chặn dị nguyên trước khi chúng kết hợp với IgE, từ đó ngăn phản ứng dị ứng. Hiệu quả điều trị phụ thuộc vào chẩn đoán chính xác, liều phù hợp, và sự tuân thủ của bệnh nhân. Liệu trình điều trị thường kéo dài từ 2 đến 5 năm.

Ngoài các phương pháp kể trên, rửa mũi bằng nước muối sinh lý là một cách đơn giản và hiệu quả để làm sạch niêm mạc mũi, giúp loại bỏ dị nguyên và giảm tình trạng nghẹt mũi. Nước muối giúp làm dịu và giảm kích ứng niêm mạc mũi, đồng thời hạn chế sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh.

PHƯƠNG PHÁP GIÚP PHÒNG NGỪA BỆNH

Viêm mũi dị ứng là một vấn đề phổ biến, gây khó chịu cho nhiều người, đặc biệt vào mùa lạnh, khi nhiệt độ thay đổi. Dưới đây là những cách phòng ngừa viêm mũi dị ứng hiệu quả nhất để bạn có thể áp dụng ngay.

Tránh tiếp xúc với yếu tố gây dị ứng: Hạn chế tiếp xúc với bụi, phấn hoa, lông động vật hoặc các chất hóa học có thể gây dị ứng. Nếu bắt buộc phải tiếp xúc, bạn nên sử dụng khẩu trang để bảo vệ mũi.

• Giữ ấm cơ thể: Đặc biệt là vùng mũi, miệng khi ra ngoài vào mùa lạnh. Giữ ấm giúp giảm thiểu nguy cơ bùng phát các triệu chứng viêm mũi dị ứng.
• Tăng cường sức đề kháng: Bổ sung vitamin C, ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng và tập thể dục đều đặn để nâng cao hệ miễn dịch. Một cơ thể khỏe mạnh sẽ có khả năng chống lại các yếu tố gây dị ứng tốt hơn.
• Vệ sinh nhà cửa thường xuyên: Đảm bảo không gian sống sạch sẽ, không có bụi bẩn và nấm mốc. Sử dụng máy lọc không khí có thể giúp loại bỏ các yếu tố gây dị ứng trong nhà.
• Sử dụng máy tạo ẩm: Trong những ngày lạnh, không khí thường khô, có thể làm tình trạng viêm mũi dị ứng trở nên tồi tệ hơn. Sử dụng máy tạo ẩm sẽ giúp duy trì độ ẩm trong không gian sống, giảm triệu chứng ngứa và khô mũi.
• Khám bác sĩ thường xuyên: Định kỳ gặp bác sĩ để kiểm soát triệu chứng tốt hơn và điều chỉnh kế hoạch điều trị nếu cần.

Viêm mũi dị ứng mùa lạnh là một tình trạng phổ biến và có thể gây nhiều phiền toái cho người bệnh. Tuy không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng với các biện pháp kiểm soát và phòng ngừa đúng cách, bạn hoàn toàn có thể sống chung với bệnh mà không bị ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống. Quan trọng nhất là bạn cần tuân thủ điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ, giữ gìn vệ sinh cá nhân và tránh tiếp xúc với các yếu tố gây dị ứng để hạn chế tối đa khả năng bệnh tái phát.