Bạch tật lê: Vị thuốc quý giúp bổ thận, tráng dương

Bạch tật lê có tên khoa học là Tribulus terrestris L., thuộc họ Tật lê (Zygophyllaceae). Vị thuốc là quả chín phơi hay sấy khô của cây Tật lê. Bạch tật lê còn có tên gọi khác là Thích tật lê, Gai yết hầu, Gai ma vương. Vì quả có gai, giẫm phải thường sinh bệnh kỳ lạ, cho nên mới có tên gọi là Gai ma vương. 

1. Bạch tật lê là gì?

Bạch tật lê hay còn được gọi với cái tên là thích tật lê, gai chống, gai yết hầu. Cây tật lê có tên khoa học là Tribulus Terrestris, thuộc họ Tật lê Zygophyllaceae.

Một số đặc điểm của cây tật lê:

• Phân bố: Bạch tật lê có thể mọc nhiều ở trên nhiều quốc gia, tại nước ta thường tập trung phân bố ở những nơi ven biển như tỉnh Quảng Bình kéo dài tới Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận và một số tỉnh phía Nam.
• Đặc điểm phát triển: Bạch tật lê là loại cây thân thảo bò lan trên mặt đất, có thể thành một thảm rộng đến 1m, nhiều cành dài từ 2 đến 3cm. Có lá kép lông chim gồm 5 đến 7 đôi lá chét, lá dài khoảng 1cm, phủ nhiều lông trắng mịn ở mặt dưới. Hoa màu vàng, mọc riêng lẻ ở kẽ lá, cuống hoa dài có lông cứng, thường nở vào mùa hè. Quả nhỏ, khô, gồm có 5 vỏ cứng. Dưới lớp vỏ dày là hạt có phôi.
• Bộ phận dùng của cây tật lê: Thường dùng quả chín đã phơi hay sấy khô. Theo đông y thì bạch tật lê có vị cay, đắng tính âm nếu để sống có tính bình. Bạch tật lê có gai nhọn, có thể gây ra thối thịt khi dẫm phải nên mới được gọi cái tên khác là gai ma vương.
• Thành phần hóa học của vị thuốc bạch tật lê: Một số thành phần hóa học được nghiên cứu bao gồm 0,001% ancaloid; 3,5% chất béo; tinh dầu; chứa rất nhiều nitrat; chất phylloerythrin (tạo ra sắc tố đỏ của lá); tanin; flavonozit; rất nhiều saponin mà trong đó có diosgenin được chứng minh có tác dụng tăng cường chức năng sinh lý.

2. Công dụng theo y học hiện đại 

Giảm đau 

• Cao chiết lạnh với cồn 50° của toàn cây Bạch tật lê có tác dụng gây co mi mắt của mèo in vivo và co hồi tràng cô lập của chuột lang. Cao Bạch tật lê trong thử nghiệm với phương pháp gây đau do nhiệt đã biểu lộ hoạt tính giảm đau rõ rệt.

Giảm lipid máu

• Viên nén Albana là một chế phẩm chữa bệnh tim của Ấn Độ, được bào chế từ nhiều dược liệu, trong có Bạch tật lê. Thử nghiệm cho chuột cống trắng uống thuốc này 30 ngày làm giảm lipid máu có ý nghĩa.
• Nồng độ những thành phần betalipoprotein và apoprotein trong huyết thanh giảm có ý nghĩa, nồng độ lipoprotein tỉ trọng rất thấp. Đồng thời, nồng độ lipoprotein tỉ trọng cao trong huyết thanh hơi tăng lên.
• Thuốc gây ức chế rõ rệt sinh tổng hợp cholesterol ở gan và tăng thải trừ acid mật trong phân. Điều này đã giải thích cơ chế tác dụng của Albana trong bảo vệ tim và hạ lipid máu. 

Hỗ trợ điều trị sỏi bàng quang

• Một thuốc thảo mộc của Ấn Độ dùng trong y học cổ truyền gồm nhiều thành phần trong gai Bạch tật lê, dây Thần thông, Cỏ nhọ nồi, Nhục đậu khấu và 3 dược liệu khác. Thử nghiệm trên lâm sàng đem lại hiệu quả điều trị tốt trên 30 bệnh nhân có sỏi bàng quang.
• Sỏi được tống ra ngoài qua nước tiểu dưới dạng tinh thể calci carbonate hoặc calci oxalat trong vòng 15 – 30 ngày. Những triệu chứng khác kết hợp với sỏi cũng giảm bớt.

3. Công dụng theo y học cổ truyền 

Theo y học cổ truyền, Bạch tật lê có vị đắng, tính ôn. Quy vào hai kinh Can và Phế, có tác dụng bình can, tán phong, thắng thấp, hành huyết.

Hiện nay, Bạch tật lê thường dùng chữa đau mắt, nhức vùng mắt, chảy nước mắt. Ngoài ra, nó còn được dùng làm thuốc bổ thận, trị đau lưng, tinh dịch không bền, gầy yếu, chảy máu cam, lỵ, súc miệng chữa loét miệng.

Mỗi ngày dùng 12 – 16 g dưới dạng thuốc bột hay thuốc sắc.

Bài thuốc kinh nghiệm

Chữa kinh nguyệt không đều, thấy kinh đau bụng

Bạch tật lê 12g, Đương quy 12 g, nước 400 ml, sắc còn 200 ml. Chia 2 lần uống trong ngày.

Chữa đau mắt lâu ngày, nhức mắt hay chảy nước mắt, thị lực giảm sút

Cho dược liệu vào chén nước. Đun sôi. Hứng mắt vào hơi nước.

Quả Bạch tật lê phơi khô trong râm, tán bột, ngày uống 8 g, chia 2 lần sau bữa ăn. Uống liên tục trong thời gian dài.

Quả Bạch tật lê, hoa Kim cúc, hạt Thảo quyết minh (sao vàng), mỗi vị 10g, giã nát, sắc với 400 ml nước còn 100 ml , uống làm 2 lần trong ngày.

Chữa loét mồm, viêm họng đỏ, mụn lở, sưng lợi, viêm chân răng có mủ

Quả Bạch tật lê tán bột 20 – 30 g, nấu với 3 lần nước, cô thành cao, trộn với ít mật ong, bôi ngày nhiều lần.

Chữa kinh nguyệt không đều, thấy kinh đau bụng

Quả Bạch tật lê, Đương quy, mỗi vị 12 g. Sắc uống làm 2 lần trong ngày.

Chữa thận hư tiết tinh, di tinh, hoạt tinh (chóng xuất tinh), liệt dương

Quả Bạch tật lê 16 g, Kỷ tử, củ Súng, hạt Sen, nhị Sen, Thỏ ty tử, quả Ngấy hương, Ba kích, quả Kim anh (bỏ ruột), mỗi vị 12 g. Sắc uống.

Chữa trẻ em đái dầm

Quả Bạch tật lê 8 g, Hoàng kỳ 12 g. Đương quy, Bạch thược, Phục linh, Sơn thù, Thăng ma, Tang phiêu tiêu, Ích mẫu, Ích trí nhân, mỗi vị 8 g. Sắc uống ngày 1 thang.

Chữa suy nhược thần kinh

Quả Bạch tật lê 8 g, Phục linh 12 g. Hương phụ, Uất kim, Chỉ xác, mỗi vị 8 g. Sắc uống ngày 1 thang.

Chữa di chứng tai biến mạch máu não

Quả Bạch tật lê 12 g, Câu đằng, Hy thiêm, mỗi vị 16 g. Thiên ma, Cương tàm, Ngô đồng, mỗi vị 12 g. Địa long 10 g, Nam tinh 8 g. Sắc uống ngày 1 thang.

Chữa lở ngứa ngoài da

Quả Bạch tật lê, Thổ phục linh, mỗi vị 12 g. Kinh giới, Ké đầu ngựa, mỗi vị 8 g. Ý dĩ 6 g. Sắc uống làm 2 lần trong ngày.

Chữa viêm đa dây thần kinh

Quả Bạch tật lê 12 g, Hà thủ ô, Sinh địa, mỗi vị 16 g. Đương quy, Huyền sâm, Kinh giới, mỗi vị 12 g. Cương tàm 8 g, Toàn yết 6 g. Sắc uống 2 lần trong ngày.

4. Một số lưu ý khi dùng bạch tật lê

Những người khí huyết hư không dùng được vị này. Cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.

Không nên lạm dụng dùng quá nhiều vì có một số đánh giá cho rằng vị này gây ra gây rối loạn vận động và yếu liệt hai chi sau trên cừu, gây đau dạ dày, tiêu chảy ở người. Nên chỉ dùng từ 12 đến 16g bột hay dạng sắc mỗi ngày.

Bạch tật lê có nhiều lợi ích với sức khỏe. Những tác dụng đã được chứng minh hiệu quả điều trị. Tuy nhiên, để đạt được kết quả tốt nhất và bảo đảm an toàn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên môn về thời gian, cách dùng và liều lượng trước khi sử dụng

Gia Công Sản Phẩm Từ Bạch Tật Lê Uy Tín Ở Đâu?

ĐẮK TÍN – Nhà máy gia công Thực phẩm chức năng đạt chuẩn GMP hàng đầu có Viện nghiên cứu Novains (Trong hệ thống) chuyên nghiên cứu công thức TPCN mang lại hiệu quả cao và có tác dụng theo thời gian.

Với Phương châm: Chất lượng – Uy tín – Dịch vụ chuyên nghiệp, chỉ cần quý khách hàng có ý tưởng kinh doanh sản phẩm, nhãn hiệu riêng còn lại Đắk Tín sẽ lo trọn gói từ khâu (Tư vấn công thức -> Dịch vụ công bố, giấy phép quảng cáo -> Cung cấp nguyên liệu -> In ấn bao bì -> Sản xuất thành phẩm -> Hỗ trợ sau bán hàng) nhằm đảm bảo chất lượng và kiểm soát chất lượng chính xác nhất qua đó tiết kiệm chi phí, tiết kiệm thời gian và công sức để mang lại hiệu quả kinh tế tốt nhất cho quý khách hàng.

Hiện nhà máy Đắk Tín đang gia công Thực phẩm chức năng, Thực phẩm chức năng bảo vệ sức khỏe. Nếu Quý khách muốn Gia công sản phẩm thương hiệu riêng, xin vui lòng liên hệ Hotline: 0904.852.814.

Xem thêm: Tại sao nên Gia công Thực phẩm chức năng tại nhà máy Đắk Tín?